Een onofficiële vraag en antwoord sessie over internationale gezondheidsvoorschriften
1.Waarom deze onofficiële Q&A?
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft een ‘Vraag en Antwoord’-sessie (Q&A) over de instrumenten voor noodsituaties op het gebied van Volksgezondheid op haar website geplaatst. In dit document worden de wijzigingsvoorstellen, die belangrijke gevolgen hebben voor de fundamentele mensenrechten en het democratische proces, gebrekkig uitgelegd. Daarom worden de voorstellen en hun implicaties hier verder duidelijk gemaakt. Hiermee wordt getracht om, uitgaande van de de ontwerpen van de WHO, geïnformeerde besluitvorming door staten, wetgevers, beleidsmakers en het publiek te ondersteunen.
2. Wat zijn de IHR (2005)?
De Internationale Gezondheidsregeling is een juridisch bindend internationaal instrument dat is aangenomen krachtens artikel 21 van de Grondwet van de WHO. Het heeft slechts een kleine meerderheid van de lidstaten nodig om te worden aanvaard. Het werd voor het eerst aangenomen in 1951 en is periodiek gewijzigd. De huidige versie werd in 2005 aangenomen en trad in 2007 in werking. Er zijn 196 staten aangesloten bij de IGR, waaronder de 194 lidstaten van de WHO.
Het doel van de IGR (2005) was het verbeteren van de coördinatie van het internationale toezicht en de respons op noodsituaties op gezondheidsgebied, met name pandemieën, om “de internationale verspreiding van ziekten te voorkomen, ertegen te beschermen, ze onder controle te houden en een reactie te geven op het gebied van de volksgezondheid -dit alles op een wijze die in verhouding staat tot de risico’s voor de volksgezondheid, en die onnodige belemmering van het internationale verkeer en de internationale handel vermijdt”
3. Wat zijn de verplichtingen van de verdragsstaten?
De IGR (2005) bevat bepalingen en bijlagen met verschillende niveaus van verplichtingen voor de bij het verdrag aangesloten staten die betrekking hebben op de surveillance van ziekte-uitbraken, rapportage, informatie-uitwisseling en het opbouwen van de capaciteit van de nationale gezondheidsautoriteiten.
De voorschriften in hun huidige vorm respecteren de soevereiniteit van de staten en geven de staten veel speelruimte voor discretie en beslissingsbevoegdheid met betrekking tot het beoordelen van de uitbraken, maar bevatten ook een aantal verplichte maatregelen.
4. Wat zijn de huidige bevoegdheden van de WHO onder de IGR (2005)?
De directeur-generaal (DG) van de WHO heeft de bevoegdheid om een noodsituatie op het gebied van de volksgezondheid van internationaal belang (PHEIC) af te kondigen. De WHO is verplicht om andere staten te informeren, zelfs zonder toestemming van de betrokken staat, en om het urgentiecomité bijeen te roepen. Hoewel pandemieën historisch gezien zeldzaam zijn, is deze bevoegdheid sinds 2020 al 3 keer gebruikt; met betrekking tot SARS-CoV-2, apenpokken en Ebola.
De DG heeft de bevoegdheid om tijdelijke aanbevelingen te doen aan staten in het kader van een PHEIC met betrekking tot personen, vrachtverkeer, containers en andere transporten, goederen en postpakketten. Deze omvatten beperkende maatregelen zoals grenssluiting, gedwongen quarantaine van mensen, verplichte medische onderzoeken, testen en vaccinatie’s, tracering van contacten en screening (art. 18). De WHO heeft ook de bevoegdheid om “permanente aanbevelingen voor passende gezondheidsmaatregelen” te doen om een betere uitvoering van de verordeningen te waarborgen (art. 16).
5. Zijn de huidige tijdelijke en permanente aanbevelingen van de WHO bindend?
Nee, op dit moment niet. Deze aanbevelingen zijn niet-bindende adviezen (art. 1), wat betekent dat staten ervoor kunnen kiezen om ze niet op te volgen zonder dat dit consequenties heeft. Dit was vereist door de staten die de IGR (2005) hebben aangenomen, als middel om hun soevereiniteit te beschermen tegen mogelijke misbruik door ongekozen internationale functionarissen.
6. Waarom worden er wijzigingen voorgesteld?
Er zijn argumenten aangevoerd dat de IGR-wijzigingen nodig zijn vanwege een toenemend risico op pandemieën, maar zoals de WHO meldt, zijn deze historisch ongegrond: de sterfte is de afgelopen 120 jaar gedaald door de komst van antibiotica, betere medische zorg en betere leefomstandigheden.
Evenzo zijn argumenten dat de interactie tussen mens en dier toeneemt, niet verenigbaar met een gestaag verlies aan leefgebied en biodiversiteit, en een afname van het aantal mensen dat in nauw en langdurig contact leeft met boerderijdieren of wilde dieren.
Particuliere investeerders en commerciële belangen zijn een steeds prominentere rol gaan spelen in de financiering van de WHO. Dit terwijl zowel particuliere als staatsfinanciering nu ‘gespecificeerd’ is, wat betekent dat financierders bepalen hoe de WHO de verstrekte financiering moet besteden. De farmaceutische industrie, die de bedrijfsfinanciering domineert, en de belangrijkste particuliere financierders hebben aanzienlijke rijkdom vergaard via de respons op Covid-19. Deze financierders geven ook leiding aan pro vaccin-organisaties zoals de Gavi alliantie en CEPI. De twee belangrijkste overheidsfinancierders, de Verenigde Staten en Duitsland, hebben zwaar geïnvesteerd in op vaccins gebaseerde reacties op noodsituaties in de gezondheidszorg.
De WHO wordt ook sterk beïnvloed door niet-democratische politieke belangen door de benoeming van de directeur-generaal en hoge functionarissen, de samenstelling van de Raad van Bestuur en het bestuursorgaan, en de Wereldgezondheidsvergadering (WHA). Haar acties en beleid zijn daarom niet gebaseerd op het behoud van mensenrechten en individuele vrijheid die de meeste constitutionele democratieën leiden.
Het lijkt er dus op dat commerciële en andere gevestigde belangen een belangrijke impuls geven aan een grotere centralisatie van de controle in noodsituaties op het gebied van gezondheid, waarschijnlijk gedreven door mogelijkheden voor het maken van winst, terwijl prioritering op basis van ziektelast en mensenrechtennormen minder belangrijke drijfveren lijken te zijn.
7. Wie zit er achter het wijzigingsproces?
De beslissing om het wijzigingsproces te starten werd in januari 2022 genomen door de Uitvoerende Raad, die bestaat uit 34 personen uit gekozen lidstaten, met als argument dat er dringend actie moet worden ondernomen om potentiële internationale noodsituaties op het gebied van gezondheid aan te pakken.
Zoals gebruikelijk in het systeem van de Verenigde Naties, wordt het proces waarschijnlijk geïnitieerd en ondersteund door een groep machtige staten, die nauw samenwerken met het secretariaat van de WHO om hun beoogde resultaten te bereiken via onderling contact. De eerdere voorgestelde wijzigingen die in 2022 werden besproken en goedgekeurd door het bestuursorgaan van de WHO, de WHA, werden allemaal voorgesteld door de Verenigde Staten van Amerika. De nieuwe voorstellen roepen op tot een betere naleving van de IGR, meer controle van de WHO en de lidstaten over de activiteiten van burgers en bijgevolg minder mensenrechten en vrijheid voor individuen. Dit wordt gepromoot in naam van het grotere goed, en weerspiegelt het beleid dat is geïmplementeerd als reactie op Covid-19 ten opzichte van eerdere richtlijnen voor de volksgezondheid en normen voor mensenrechten.
Een deel van de eerste reeks amendementen werd in mei 2022 bij consensus aangenomen door Comité A van de 75e WHA, dus zonder formele stemming. Deze wijzigingen, die over twee jaar (2024) in werking moeten treden, verkorten de periode voor het kunnen verwerpen van of het bezwaar hebben tegen (toekomstige) wijzigingen van de IGR van 18 maanden tot 10 maanden.
8. Wat wordt er voorgesteld om de soevereiniteit van staten en individuen te beperken?
Verschillende voorstellen zijn erop gericht het doel en de reikwijdte van de IGR uit te breiden tot “alle risico’s die van invloed kunnen zijn op de volksgezondheid” (wijziging van artikel 2). Niet-bindende aanbevelingen zouden bindend worden (wijzigingen in artikel 1 en nieuw artikel 13A).
Veel van de voorstellen hebben tot doel de soevereiniteit van staten te beperken en WHO-functionarissen (zoals de DG, regionale directeuren en technisch personeel) nieuwe en grotere bevoegdheden te geven, waaronder het uitvaardigen van bindende aanbevelingen. Staten die de amendementen niet verwerpen “verbinden zich ertoe” de aanbevelingen van de DG op te volgen (art. 13A). Deze gaan vergezeld van voorstellen voor het oprichten van een grootschalige, nieuwe bureaucratie voor volksgezondheid op nationaal, regionaal en internationaal niveau, evenals nieuwe entiteiten en platforms om de naleving door de staten te controleren en te waarborgen.
Volgens de huidige voorstellen zullen houders van intellectuele eigendomsrechten worden gedwongen om afstand te doen van hun exclusieve rechten tijdens pandemieën. Dit zal het geval zijn wanneer de WHO haar “toewijzingsmechanisme” toepast dat erop is gericht medische benodigdheden te garanderen in overeenstemming met de standpunten van de WHO (nieuw art. 13A).
Als dit wordt aangenomen, zou de DG van de WHO op elk moment beperkingen en andere maatregelen kunnen opleggen voor elk potentieel risico.
De vrijheid om te discussiëren en zich te verzetten tegen de aanbevelingen van de WHO zal ook worden ingeperkt. De voorstellen roepen de WHO en staten op om misinformatie en desinformatie tegen te gaan (amendement op art. 44, lid 2), op basis van de veronderstelling dat wetenschappelijke kennis en de juistheid van de volksgezondheid voortkomen uit één organisatie en degenen die daarmee samenwerken in plaats van uit een voortdurend open proces van onderzoek en discussie.
9. Welke huidige optionele aanbevelingen zouden verplicht worden?
Permanente aanbevelingen en tijdelijke aanbevelingen, die momenteel beide slechts adviezen van de WHO zijn en niet bindend, zullen bindend worden (art. 1 en 13A). Permanente aanbevelingen zullen ook de aanbevelingen omvatten “over de toegang tot en beschikbaarheid van gezondheidsproducten, -technologieën en -knowhow, met inbegrip van een toewijzingsmechanisme voor eerlijke en rechtvaardige beschikking daarover” (wijziging van artikel 16), wat verplichte vordering en overheveling van gezondheidsproducten inhoudt indien de WHO daarom verzoekt.
Op dit moment kunnen staten gebeurtenissen op het gebied van de volksgezondheid beoordelen en beslissen welke maatregelen en beleidsmaatregelen ze nemen. Volgens de nieuwe voorstellen kan de WHO ook voor potentiële bedreigingen een noodsituatie afkondigen, zonder toestemming van een staat, en de te volgen maatregelen voor volksgezondheid voorschrijven (wijziging van artikel 12, nieuw artikel 13A).
De aanbevelingen (art. 18.1) met betrekking tot personen omvatten:
- reisgeschiedenis in getroffen gebieden controleren;
- bewijs van medisch onderzoek en laboratoriumanalyses beoordelen;
- medisch onderzoek eisen;
- controleren van bewijs van vaccinatie of andere profylaxe;
- vaccinatie of andere profylaxe eisen;
- verdachte personen onder toezicht van de volksgezondheid plaatsen;
- toepassen van quarantaine of andere gezondheidsmaatregelen voor verdachte personen;
- isolatie en behandeling van getroffen personen implementeren;
- contacten van verdachte of getroffen personen traceren;
- de toegang weigeren aan verdachte en getroffen personen;
- niet-verdachte personen de toegang tot de getroffen gebieden ontzeggen; en
- uitvoeren van uitreiscontroles en/of beperkingen voor personen uit getroffen gebieden.
Er worden nieuwe nalevingsprocedures (zoals universele periodieke evaluatie van de gezondheid, “een versterkte toetsing bij de IGR”) en autoriteiten (implementatiecomité, nalevingscomité) voorgesteld om de naleving door de staat te waarborgen (respectievelijk wijziging van artikel 5, lid 1, nieuw artikel 53A en nieuw hoofdstuk IV).
10. Wat is het tijdschema?
Het wijzigingsproces is in handen van een WHO-werkgroep (WGIHR) die tot taak heeft de meer dan 300 voorgestelde wijzigingen te stroomlijnen, te beoordelen en over een eindresultaat te onderhandelen. Er werd aangekondigd dat de WGIHR de definitieve tekst ter overweging zal voorleggen aan de 77e Wereldgezondheidsvergadering in mei 2024. Als de tekst wordt aangenomen (wat de instemming van 50 procent van de aanwezigen vereist), hebben de staten 10 maanden de tijd om het te verwerpen. Indien dat niet gebeurt wordt de aangepaste IGR 2 maanden later voor de niet-verwerpende staten van kracht.
11. Hoe groot is de kans dat deze amendementen worden aangenomen?
Als ze ter stemming worden voorgelegd, is slechts een eenvoudige meerderheid van de 194 aanwezige en stemmende staten van de Wereldgezondheidsvergadering nodig om ze aan te nemen (voor het pandemieverdrag is echter een tweederde meerderheid van stemmen nodig). Een andere mogelijkheid is dat een commissie van de Algemene Vergadering de opdracht krijgt om te onderhandelen om slechts een consensus te bereiken.
In beide gevallen lijkt het waarschijnlijk dat het verdrag wordt aangenomen. Om dit te voorkomen zou een meerderheid van de aanwezige staten actief tegen moeten stemmen. Onder de delegaties van de lidstaten is weinig onenigheid te bespeuren, maar het is waarschijnlijk dat sommige formuleringen zullen worden verfijnd en dat sommige amendementen niet in stemming zullen worden gebracht in 2024.
12. Wat zijn de gevolgen voor gewone mensen?
Als de amendementen worden aangenomen, zullen mensen lockdowns, grenssluitingen, quarantaine, testen en vaccinatie opgelegd krijgen door WHO-functionarissen in het hoofdkwartier (Genève, Zwitserland), of door een regionaal WHO-kantoor (amendement op art. 18). Dergelijke mandaten tasten het recht op individuele en lichamelijke soevereiniteit aan, inclusief het recht om een medische behandeling te kiezen, het recht om te werken, onderwijs te volgen, te reizen en culturele, familie- en religieuze gebruiken te beleven. De ervaring met de Covid-19-reactie geeft aan dat deze beperkingen waarschijnlijk zullen worden toegepast ongeacht het individuele risico. En daaronder valt ook massale vaccinatie die los staat van het individuele risico of eerdere blootstelling aan ziekten.
Deze maatregelen zullen een negatieve invloed hebben op de nationale economieën door het sluiten van grenzen, handelsbeperkingen en onderbreken van aanvoerlijnen. Dit zal nog verergerd worden door de afname van de internationale handel en het toerisme, die een belangrijke bijdrage leveren aan veel kleinere economieën met een laag BBP. Meer armoede gaat gepaard met een lagere levensverwachting en vooral met een hogere kindersterfte in lage-inkomenslanden.
De nieuwe amendementen kunnen gebruikt worden om het aannemen van wet- en regelgeving te rechtvaardigen die mis- en desinformatie strafbaar stelt, verwijzend naar informatie en meningen die in strijd zijn met die van de WHO (amendement op art. 44).
13. Hoe groot is de kans dat de WHO deze eisen zal invoeren?
Medio 2022 riep de DG een PHEIC uit voor apenpokken, tegen het advies van het noodcomité in en nadat slechts 5 mensen wereldwijd waren overleden, binnen een zeer duidelijk afgebakende demografie. De verklaring bleef van kracht tot mei 2023, ondanks slechts 140 doden wereldwijd.
De uitbraak van de Covid-19 PHEIC duurde meer dan 3 jaar, hoewel het sterftecijfer in hoge mate beperkt bleef tot ouderen met bepaalde comorbiditeiten, de immuniteit na infectie binnen het eerste jaar in hoge mate beschermend bleek te zijn, en het sterftecijfer door infectie op mondiaal niveau vrijwel gelijk was aan dat van influenza. Het voorgestelde pandemieverdrag dat de IGR-wijzigingen vergezelt, introduceert het concept ‘One Health’. Dit houdt in dat potentiële bedreigingen uitgebreid worden tot elke mogelijke verandering in de biosfeer (zoals klimaatverandering), die van invloed kan zijn op de gezondheid en het welzijn van de mens. De IGR-wijzigingen leggen de nadruk op het opnemen van ‘potentiële’ schade in plaats van aangetoonde schade, wat een zeer breed toepassingsgebied biedt om een noodsituatie op het gebied van de volksgezondheid van internationaal belang te rechtvaardigen.
De verklaringen van de WHO over de potentiële dreiging van een ‘volgende pandemie’ zijn niet consistent met haar eigen historische gegevens over de zeldzaamheid van pandemieën. Belangrijke commerciële en particuliere belangen die hebben geprofiteerd van de Covid-19-respons zijn ook sterk betrokken bij de agenda voor noodsituaties op het gebied van gezondheid. En zij zijn directe financierders van de activiteiten van de WHO op het gebied van een respons op een uitbraak van een ziekte.
Het lijkt daarom zeer waarschijnlijk dat de PHEIC-verklaringen de komende jaren steeds vaker zullen worden opgelegd, aangezien deze verklaringen duidelijk voordeel opleveren voor degenen die het proces beïnvloeden.
14. Wat is het ontwerppandemieverdrag?
Parallel aan dit proces is er een pandemieverdrag of ‘akkoord’(CA+) in voorbereiding met vergelijkbare motivaties en waarschijnlijk voortkomend uit dezelfde groep lidstaten. Hetzelfde tijdschema werd ook aangekondigd. In tegenstelling tot de voorgestelde wijzigingsvoorstellen die kunnen worden goedgekeurd met een gewone meerderheid of bij consensus, zal het verdrag waarschijnlijk de instemming vereisen van ten minste twee derde van de lidstaten die aanwezig zijn en hun stem uitbrengen. Dertig staten moeten het vervolgens ratificeren en het kan dan 30 dagen later in werking treden. Sommige bepalingen kunnen eerder van kracht worden.
15. Is voorbereid zijn op een pandemie gerechtvaardigd?
Pandemieën hebben een belangrijke rol gespeeld in de geschiedenis van de mensheid. Historisch gezien waren de meeste te wijten aan bacteriële infecties, vaak verergerd door slechte sanitaire voorzieningen. Dergelijke pandemieën zijn nu gemakkelijk onder controle te krijgen. In de laatste ernstige pandemie, de Spaanse griep (influenza) van 1918-19, werden de meeste sterfgevallen vermoedelijk veroorzaakt door secundaire bacteriële infecties die nu met antibiotica kunnen worden behandeld. De WHO maakt melding van slechts 3 grieppandemieën in de daaropvolgende 100 jaar, waarbij telkens veel minder doden vielen dan er momenteel jaarlijks sterven aan tuberculose. Sterfte in de Covid-19 uitbraak is moeilijk te beoordelen, omdat de definities en rapportage varieerden, de gemiddelde leeftijd van de sterfte aan Covid was ouder dan 75 jaar, en de reactie om de pandemie te bestrijden verhoogde de sterfte door andere ziekten.
De meeste sterfgevallen door Covid-19 werden geassocieerd met ernstige comorbiditeiten, vooral die welke geassocieerd worden met stofwisselingsstoornissen zoals diabetes, mellitus en obesitas. Tot een derde van de aan Covid-gerelateerde sterfgevallen werd ook in verband gebracht met verminderde immuniteit als gevolg van vitamine D-tekort en andere tekorten aan micronutriënten.
Pandemieën zijn daarom zeldzaam en hebben een relatief lage gezondheidsbelasting in ons moderne tijdperk, met name in vergelijking met de toenemende belasting door stofwisselingsziekten en endemische infectieziekten in landen met lagere inkomens. Paraatheid, in termen van het terugdringen van sterfte, wordt waarschijnlijk het best bereikt door onderliggende stoornissen in de natuurlijke immuniteit aan te pakken. Hieronder vallen tekorten aan micronutriënten en vitaminen, stofwisselingsziekten en mogelijk aan stress gerelateerde ziekten.
Dergelijke benaderingen leveren ook duidelijke gezondheidsvoordelen op in de perioden tussen uitbraken van infectieziekten. Zoals de reactie op Covid-19 heeft aangetoond, is het zeer de vraag of surveillance, het sluiten van grenzen, Lockdowns en massale vaccinatie de tot betere uitkomsten leiden, terwijl ze op andere gebieden wel hoge kosten met zich meebrengen, vooral voor mensen met lagere inkomens. Dit was de basis van het advies van de WHO tegen grenssluitingen en andere ‘lockdown’ maatregelen in haar pandemische influenza richtlijnen voor 2019.
16. Wat kunt u doen?
Om de implicaties te beoordelen van waar de IGR-wijzigingen en het bijbehorende pandemieverdrag ons naartoe willen leiden, moeten we een stap terug doen en nog een aantal fundamentele vragen stellen:
Lijkt dit op gelijkheid en een democratisch proces, of op totalitarisme?
Moeten WHO-functionarissen de bevoegdheid hebben om in uw land een noodsituatie af te kondigen en maatregelen voor te schrijven? Hebben hun staat van dienst bij het beheer van recente uitbraken, de belangenconflicten en de politieke voorkeuren van de organisaties die hen financieren en aansturen invloed op het uitroepen van een noodsituatie?
Willen we een samenleving die op elk moment kan worden stilgelegd door mensen die geen verantwoording hoeven af te leggen, die ons en onze kinderen vervolgens kunnen verplichten om wekelijkse testen te ondergaan en regelmatig gevaccineerd te moeten worden om naar een park of iets dergelijks te kunnen gaan?
Waarom is er een urgentie om onze vrijheid van handelen en meningsuiting nu te beperken, voor vermeende noodsituaties die historisch gezien zeldzaam zijn? Is dit een betere en noodzakelijke benadering van het leven vergeleken met die van de afgelopen 100 jaar?
We nodigen je uit om je hierover te informeren en je eigen mening te vormen.
We moedigen je aan om je zorgen te delen met je gekozen vertegenwoordigers, lokale leiders en mensen om je heen.
We zouden het allemaal fijn vinden als je je op welke manier dan ook zou aansluiten bij de wereldwijde bewustwording over deze ontwikkelingen. Dit omvat ook het aanmoedigen van een open discussie met buren en vrienden.
Vrijheid is niet iets dat iemand je geeft, het is je geboorterecht. Maar de geschiedenis laat ons zien dat het ook gemakkelijk gestolen wordt.
De WHO is een instrument geworden van degenen die ons willen manipuleren ten behoeve van hebzucht en eigenbelang. In vorige tijdperken hebben mensen zich verzet tegen degenen die hen wilden uitbuiten en tot slaaf maken, ze hebben hun rechten opgeëist en de samenleving gered voor hun kinderen. Wat we nu meemaken is niet nieuw; samenlevingen worden regelmatig geconfronteerd met dergelijke uitdagingen en kunnen dit overwinnen.
Aanbevolen lectuur
WHO website:
- Nulontwerp van de WHO-CA+ ter overweging door het Intergouvernementeel Onderhandelingsorgaan tijdens zijn vierde bijeenkomst f
- WHO IGR amendementen webarchief
- WHO-webopslagplaats voor CA+-verdrag
Geselecteerde opmerkingen:
- Een spiekbriefje voor wetgevers over de WHO en noodsituaties op gezondheidsgebied
- Wijzigingen in de internationale gezondheidsregeling van de WHO: Een geannoteerde gids
- Het gevaarlijkste verdrag ooit voorgesteld
– De voorgestelde amendementen op de internationale gezondheidsregeling: Een analyse
Oorspronkelijk gepubliceerd door Brownstone Institute
Suggest a correction
